Nghề Gốm Làng Vồm

niêu đất

            Làng Vồm thuộc xã Thiệu Khánh, huyện Thiệu Hóa. Gọi là gốm “Vồm” nhưng nơi sản xuất gốm lại là làng Chành kề bên. Chợ Vồm là nơi tiêu thụ sản phẩm nên có tên gọi như vậy. Có lẽ đây là điều thú vị khiến  người ta nhớ lâu hơn về một làng nghề truyền thống chế tác gốm trên đất xứ Thanh.

            Thời thuộc Hán đến đầu Tiền Tống TCN, làng Vồm cận lân với thành Tư Phố- trung tâm chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa của Việt Nam lúc bấy giờ. Đất Doanh Xá có kẻ Vồm, kẻ Chành nằm bên bờ hữu ngạn sông Chu, nơi hợp lưu của hai dòng sông lớn nhất xứ Thanh là sông Mã và sông Chu. Chợ Vồm nằm tại vùng Ngã Ba Đầu, các sản phẩm gốm khi ra lò về tới chợ rồi ngược xuôi theo hai dòng sông lớn tỏa đi khắp các vùng trong và ngoài tỉnh. Quả là “nhất cận thị, nhị cận giang, tam cận chợ”, hơn nữa thổ nhưỡng ở đây tạo nên các “mỏ” đất sét trằng, đó là các yếu tố thuận lợi nhất để nghề gốm làng Vồm, làng Chành ra đời và phát triển.

            Người làng Chành vốn cần cù, khéo léo và giàu sáng tạo, thăm thú làng gốm có du khách trầm trồ mà ca ngợi:

                                                                  Em là con gái nhà ai

                                                                  Buổi tối đi gọt, sáng mai vào vền (chuốt)

                                                                  Chân em đạp đất cùng nền

                                                                  Nặn vung cũng khéo, ngồi vền cũng xinh.

 Gốm Vồm nổi tiếng là sản phẩm gốm nhẹ lửa, bằng chất liệu đất sét trắng mềm, dẻo, ít pha tạp. Chủng loại gồm nồi, ấm, siêu, chõ đồ có chất lượng tốt, hình thức đẹp, giá trị sử dụng cao, từng chiều lòng được nhiều khách hàng khó tính ở các tỉnh ngoài như Hà Nam, Nam Định, Hà Nội…      

            Để có những sản phẩm bền đẹp, ngoài ưu thế về chất đất, nghệ nhân và những tay thợ giỏi nơi đây còn phải công phu từ khâu khai thác nguyên liệu, chuẩn bị dụng cụ đến kỹ thuật trong các cung đoạn luyện đất, chuốt trên bàn xoay và nung gốm. Dày dặn trong kinh nghiệm, tinh xảo trong kỹ thuật, vốn sống trải nghiệm và đặc biệt là bí quyết “cha truyền con nối” đã tạo thương hiệu cho sản phẩm gốm Vồm.

Sản phẩm gốm tinh xảo của làng Vồm

        Cho dù hiện nay trên thị trường có vô số sản phẩm gia dụng được sản xuất theo công nghệ hiện đại như nồi inox, niêu hợp kim, xoong chống dính, chảo gang… nhưng sản phẩm gốm đất làng Vồm vẫn còn chỗ đứng trong sự lựa chọn của những người rành thú ẩm thực.

          Những chiếc nồi đât, niêu đất, ấm đất, chõ đất làng Vồm vẫn có mặt trong các nhà hàng ẩm thực tên tuổi ở xứ Thanh, làm dậy lên những hương vị dẻo thơm của nếp cái hoa vàng Hà Lĩnh; bùi nhừ của cá rô Đầm Bái Thượng hay sóng sánh thơm mát như ly chè xanh Sánh Lược Thọ Xuân…Những hương vị độc đáo đựợc tạo bởi tinh hoa của đất trời và con người nơi đây, để du khách mãi nhớ về làng nghề gốm kẻ Vồm, nhớ về miền di sản xứ Thanh